فهرست مطالب
مقدمه                                                         ۱
ضرورت مطالعه وطراحی                                       ۳
بیان اهداف پروژه                                              ۴
فصل اول:کودک                                              ۵
روانشناسی کودک                                            ۶
روانشناسی رشد                                             ۶
دیدگاههای مختلف در روانشناسی                                  ۷
نظریه های رشد                                             ۷
نظریه رفتار گرایی اسکینر                                           ۷
نظریه رشد هوش وشناخت پیاژه                                    ۸
نظریه یادگیری اجتماعی آلبرت بندوار                                      ۸
اصول قوانین رشد                                               ۹
ویژگی ها وتوانایی های کودک در هفت سال اول زندگی                    ۹
توانایی های شناختی کودک                                       ۱۴
جمع بندی                                                  ۱۹
فصل دوم: نگاهی به آموزش وپرورش                                     ۲۱
ضرورت وسابقه ی مراکز آموزش پیش ازدبستان                            ۲۲
تاریخچه آموزش پیش از دبستان در ایران                               ۲۲
تاریخچه تحولات مدارس در ایران                                  ۲۳
۱-  آموزش وپروش در دوره ی باستان                              ۲۳
۲-  دوره ی تاریخی از صدر اسلام تا ۲۵۰هجری                          ۲۵
۳-  دوره ی تجدید حیات واستقلال ایران(۲۵۰تا۶۵۶هجری)                 ۲۵
۴-  بررسی دوره ی معاصر(از اواسط قرن ۱۹ تا حال حاضر)                    ۲۶
تحولات آموزشی از اوایل قرن ۱۳(دوره قاجار)                         ۲۷
تحولات آموزشی در دوره پهلوی وگسترش مدارس مدرن                     ۲۹
نقد وبررسی نظام های آموزشی                                  ۳۰
۱-  سیستم آموزشی سنتی(معلم محور)                              ۳۰
۲-  سیستم آموزشی رایج(موضوع رایج)                                 ۳۰
۳-  سیستم آموزشی مدرن(شاگرد محور)                                 ۳۰
مقایسه دو سیستم آموزشی رایج وسیستم آموزشی مدرن                   ۳۳
مقایسه سیستم های آموزشی                                     ۳۶
بررسی نظام آموزش و پرورش دوره ی ابتدایی و تحلیل آن               ۳۷
سابقه ی مختصر دوره ی ابتدایی در ایران                                 ۳۷
اهداف وبرنامه های درسی دوره ی ابتدایی                                 ۳۸
اهداف وبرنامه های آموزش ابتدایی در دوره ی۵سال ابتدایی                 ۳۹
مروی براهداف آموزش وپرورش ایران در سال ۱۳۷۶                      ۴۰
آشنایی با دوره آموزش ابتدایی(امروز)                              ۴۱
آموزش وپرورش در آینده                                       ۴۲
نقش آموزش برای فردا                                         ۴۲
نقش محیط کالبدی در پویایی آموزش وپرورش نوین                      ۴۳
انتخاب شیوه آموزشی مناسب                                    ۴۵
اهداف آموزش وپرورش دبستان                                   ۴۶
فصل سوم:ابزارهای آموزشی                                     ۴۸
بازی                                                   ۴۹
نقاشی                                                  ۵۷
قصه وقصه گویی                                               ۶۰
شعر                                                    ۶۲
فصل چهارم:انواع سازماندهی                                   ۶۴
۱-  سازماندهی مرکزی                                           ۶۵
۲-  سازماندهی خطی                                        ۶۸
۳-  سازماندهی شعاعی                                           ۷۰
۴-  سازماندهی مجموعه ای یا گروهی                              ۷۱
فصل پنجم:بررسی اقلیم وشرایط محیطی                                ۷۴
۱-  خصوصیات وویژه گیهای شهر مشهد                              ۷۵
۲-  حوزه های شهر مشهد                                         ۷۵
۳-  خصوصیات اقلیمی شهر مشهد                                   ۷۵
·        وضعیت حرارتی هوا                                  ۷۵
·        رطوبت                                             ۷۵
·        میزان بارندگی                                          ۷۶
·        وزش باد                                           ۷۶
·        جهت استقرار بنا                                        ۷۶
۴-  مکان یابی واحد های آموزشی                                     ۷۶
۵-  ویژگیهای اقلیمی برای ساختمان های آموزشی                            ۷۷
۶-  شرایط آسایش محیط آموزشی                                   ۷۸
·        نور                                                    ۷۸
·        صوت                                               ۷۸
·        آب وهوا                                           ۷۹
نتیجه گیری
فصل ششم:ضوابط واستانداردها                                ۸۰
فضاهای واحد آموزشی                                        ۸۱
ظرفیت                                                     ۸۲
برنامه ی فیزیکی                                           ۸۴
راهنمایی طراحی                                       ۸۹
استانداردها وضوابط                                        ۹۴
اصول طراحی کلاس در مدارس ابتدایی                           ۹۹
ضوابط اقلیمی(تاثیر اقلیم بر معماری مدارس)                          ۱۰۶
روشهای نوین در طراحی مدارس وفضاهای آموزشی                     ۱۰۸
فصل هفتم:آئین کار ایمنی فضاهای آموزشی                         ۱۰۹
۱-  آئین کار پنجره مدارس                                   ۱۱۰
۲-  آئین کار در مدارس                                      ۱۱۰
۳-  آئین کار راهروهای مدارس                                     ۱۱۲
۴-  آئین کار پله ی مدارس                                   ۱۱۲
۵-  اصول ایمنی مدارس در برابر آتش                               ۱۱۳
۶-  اصول ایمنی فضای باز                                    ۱۱۵
منابع                                                     ۱۱۸
مقدمه:
کودکی دوران بازی وآزمون وخیال پردازی واکتشاف است.همه چیز تازه است.همه چیز کنجکاوی رابر می انگیزد.هیچ جا چندان پر خطر هیچ چیز چندان پردازش و هیچ مانعی چندان غلبه ناپذیر نیست.بی باکانه راه خود را در  جهانی که می بیند ومی شنود وبه او پاسخ می گوید می یابد.چنانچه از جستجو بازشن دارند یا راه را بر او ببندند از ناکافی فریاد خواهد کشید.
طبیعت کودک نیازمند تجربه وتایید است.آنچه ضروری است تا کودکان افرادی یکتا شوند پیشاپیش در آنها ودیعه گذاشته شده است.تنها باید آن را فهمید وبر آن ارج نهاد اجازه فعالیت خود انگیخته را به کودکان داد ومحیطی سرشار از یادگیری برایشان فراهم ساخت تا زندگی را نه یک باغ گل سرخ اما چیزی جادویی بدانند.
هر چند مرحله کودکی مرحله ای تکامل نیافته است اما می تواند آموزش ارجمندی را در اختیار مان بگذارد که چه بسا زندگی آینده امان راغنی تر سازد.ما می توانیم عطش اشتیاق دوران کودکی برای دانش واکتشاف را در خود نگاه داریم و مقداری از حس شگفتی وخطر کردن واعتماد وخود انگیختگی وخیال پردازی دوران کودکی را حفظ کنیم در دوران بزرگسالی از آن استفاده کنیم اما نه با شیوه های کودکانه.
ما به عنوان بزگسال ممکن است سخت به خاطر بیاوریم که بچه بودن یعنی چه.من اعتماد دارم که هر کودکی منحصر بفرد است وخلاقیت وفرد خاصی دارد که مختص خود اوست.بچه ها در مقایسه با بزرگسالان در دنیای متفاوتی زندگی می کنند وهمیشه هم به ما نمی گویند در دنیای آنها چه خبر است.این وظیفه ماست که محیطی را برای آنان فراهم کنیم که امن وپرورش دهنده باشد وتک تک اجزای آن خود آموزش دهنده تا کودک بتواند در آن تاآنجا که توان دارد بهترین شود.
معماری وساختن فضای مناسب برای کودکان موثر ترین نقش را در آسایش  بخشیدن به محیط رشد جسمی وروحی آنان دارد.
برای مدارس کودکستان ها مراکز کودکیاری ودیگری محیط های مخصوص کودکان نیز می بایست از نوعی معماری استفاده شود که مطابق خصوصیات وروحیات آن طراحی شده باشد.برای طراحی این مراکز به معماران توصیه می کنند که به زانوان خود راه بروند تا جهان را از دیدگاه کودکان ببینند واگر طراحی می دهند از خود بپرسند اگر من کودک بودم ازآن راضی بودم یا نه؟
هدف از انجام این تحقیق نمایاندن نگرشی جدید نسبت به آموزش وپرورش است ودلیل آنکه قشر کودک در مستعد ترین شرایط وبهترین وضعیت ازجهت توان جسمی وذهنی برای یادگیری می باشند وتاثیر آموزش بر آنان ماندگارتر است محور برنامه ریزی قرار گرفته اند.
موارد مذکور انگیزه انجام این تحقیق وطراحی در مورد فضایی نامحدود جهت فعایت نوین آموزش می باشد.در این راستا در ابتدای راه سوالات زیر را می توان مطرح ساخت:
-         چه رابطه منطقی ما بین یادگیری ویاد دهی تکنولوژی آموزشی و طراحی معماری جهت انجام این گونه فعالیتها برقرار است؟
-         تاثیر ساختار فضای آموزشی وپرورشی در چگونگی درک مفاهیم مورد آموزش چیست؟
-         آیا می توان از طبیعت بهره ای فراتر ار تفریح وتفرج  گرفت و در جهت آموزشی هدفمند کاربری آن را تعیین کرد؟
-         و در نهایت آیا می توان فضای را متصور شد که حتی اجزای آن آموزنده ودر راستای پرورشی هدفدار باشد؟
در این تحقیق سعی بر آن بوده است که در حد دانش و تجربه یک دانشجوی معماری وبا کمک گرفتن از کتابهای مرتبط با موضوع(مطالعات کتابخانه ای) ودیدن فضاهای طراحی شده مختص کودکان (مطالعات میدانی) برای سوالات بالا پاسخهای مناسبی یافته شود.
قدم اول شناخت کودک می باشد سپس سیستمهای آموزشی مختلفی که وجود دارند نقد وبررسی شده ودرقدم بعدی به ذکر نظرگاههایی درباره نقش معماری در پرورش فکری کودکان پرداخته شده ومیزان درک کودکان از معماری وفضایی که در آن قرار می گیرد در سنین مختلف بررسی شده است.
با جمع بندی این مطالب زمینی را در خیابان امین برای طراحی دبستان انتخاب نمودم چرا که واقع شدن در یک بافت کاملا مسکونی ومحلی  تا حدودی دور از هیاهو وترافیک شهر این مکان را محیطی غنی و مناسب برای حضور کودکان است.
تعیین اهداف و برنامه کلی پروژه :
اهداف طراحی: هدف نهایی از این تحقیق دستیابی به اصول طراحی مدرسه ابتدایی متناسب با خصوصیات سنی ونیازهای رشد کودک می باشد.فضاهای آموزشی کنونی نیاز شدیدی به بازنگری دارند لذا دستیابی به    شاخص های کیفی وکمی جدید در طراحی آن امری ضروری ولازم است.در حال حاضر بسیاری از فضاهای آموزشی جدید فاقد امکانات لازم در جهت رشد وپرورش کودکان می باشند.در این محیط مبنای کار آموزشی بوده وپرورش کمتر بدان راه می باید.
در این تحقیق سعی بر آن است که محیط آموزشی در کنار فضاهای طبیعی ماجراجویی فضاهای بازومخفی زمینهای بازی طراحی گردد تا کمبود های فضاهای آموزشی کنونی جبران شده وفضایی مطلوبتر برای کودکان فراهم گردد. در این تحقیق سعی بر آن است که محیط آموزشی در کنار فضاهای طبیعی ماجراجویی فضاهای باز ومخفی زمینهای بازی طراحی گردد تا کمبود های فضاهای آموزشی کنونی جبران شده وفضایی مناسب تر برای کودکان فراهم گردد.
اهداف کلی طرح:
ایجاد بستری مناسب جهت ایجاد نگرشی نو نسبت به تعلیم وتربیت
ایجاد حس امنیت در کودک
جامعه پذیر کردن کودک وآموزش زندگی به وی
تقویت حس استقلال واعتماد به نفس در کودک
تشویق کودک به اکتشاف خلاقیت تصور تحقیق ومطالعه
نگرش جدید نسبت به آموزش وپرورش
غنی سازی فضا برای رشد همه جانبه کودک
انعطاف پذیر نمودن فضاهای آموزشی
مطابق کردن عناصر ساختمان متناسب با فیزیک بدنی کودکان